Szarlej

Dzielnice

Szarlej to dzielnica Piekar Śląskich, która jest znana z najstarszych śladów osadnictwa w tej części miasta. Historycznie, obszar ten był osadą górniczą, co czyni go miejscem o bogatej tradycji. Wśród lokalnych atrakcji znajduje się Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej, który odgrywa znaczącą rolę w opiece zdrowotnej regionu.

Oprócz instytucji medycznych na terenie Szarleja mieści się także siedziba Urzędu Miasta oraz Radia Piekary, co podkreśla znaczenie tej dzielnicy nie tylko w kontekście historycznym, ale również nowszym. Dzieje Szarleja są nierozerwalnie związane z rozwojem górnictwa i przemysłu na Śląsku, tworząc unikalny krajobraz kulturowy, który przetrwał do dziś.

Nazwa

Pochodzenie oraz znaczenie nazwy Szarlej budzi wiele kontrowersji, co prowadzi do zróżnicowanych interpretacji badaczy starających się je wyjaśnić:

  • Według historyka prof. Jana Drabiny (2000), korzenie nazwy Szarlej mogą wiązać się z demoniczną postacią znaną jako Szarlen;
  • Ksiądz Konstanty Damrot (1896) twierdził, że według legendy w języku polskim nazwa Szarlej oraz w niemieckim Scharley jest pochodzenia od słów 'Szary’, 'Szarek’ lub 'Szarlej’, co może oznaczać w tłumaczeniu 'szary’ lub 'szary ludzik’, odnosząc się do jednego z górniczych duchów; w jego badaniach nazwa jest zaliczana do tych, które pochodzą od imion osób;
  • Nauczyciel Heinrich Adamy (1888) wskazał, że nazwa Scharley, przynależąca do grupy oznaczającej cechy i strukturę ziemi, miała starszą, słowiańską formę 'Szary – lay’, co w jego opinii przetłumaczone na język niemiecki oznacza 'szara ziemia’ (niem. die Grauerde).

Historia

Osadnictwo w pradziejach na obszarze dzisiejszego Szarleja datuje się co najmniej na czasy kultury łużyckiej. W XIV wieku na tym terenie istniała już osada górnicza, a pierwsza pisemna wzmianka o miejscowości pochodzi z 1534 roku. W obrębie dzielnicy działały liczne szyby kopalń rud żelaza oraz metali nieżelaznych, takich jak Wilhelmine, Otto, Szarlej i Nowa Helena.

W dniu 1 stycznia 1896 roku Szarlej stał się odrębną jednostką administracyjną, oddzielając się od Niemieckich (Wielkich) Piekar, gdzie nowym zarządcą gminy został Wilhelm Taube, Niemiec. Nieco później, bo 1 kwietnia 1934 roku, Szarlej został ponownie połączony z Wielkimi Piekarami, tworząc gminę Szarlej-Wielkie Piekary. Po tej reorganizacji nastąpiła zmiana nazwy na Piekary Śląskie, która miała miejsce 3 września 1935 roku.

23 lutego 1919 roku w Szarleju powstało gniazdo Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” na Górnym Śląsku. W 1920 roku organizacja ta liczyła już 265 członków, co świadczy o aktywności społecznej mieszkańców tego regionu.

Zabytki

W Szarleju znajduje się wiele interesujących zabytków, które przyciągają zarówno mieszkańców, jak i turystów. Oto kilka z nich, które zasługują na szczególną uwagę:

Te wyjątkowe miejsca świadczą o bogatej historii i tradycji Szarleja, stanowiąc cenne dziedzictwo kulturowe regionu.

Urodzeni w Szarleju

W kontekście Szarleju istnieje interesująca kategoria, która obejmuje osoby urodzone w tej miejscowości. W tej grupie możemy wymienić znaczące postacie, które przyczyniły się do różnych dziedzin życia społecznego oraz kultury.

  • Jan Frenzel – ksiądz rzymskokatolicki,
  • Ryszard Dyrgałła – inżynier lotniczy oraz lotnik,
  • Maksymilian Hartlik – lekkoatleta, specjalizujący się w biegach długodystansowych, trzykrotny mistrz Polski,
  • Hans Marchwitza – pisarz,
  • Stanisław Mastalerz – powstaniec śląski, pułkownik Wojska Polskiego,
  • Zygmunt Patryn – lekarz,
  • Emanuel Tomanek – podporucznik rezerwy piechoty Wojska Polskiego II RP, komendant główny Związku Powstańców Śląskich,
  • Jan Wicik – powstaniec śląski, konstruktor lotniczy,
  • Roman Dwornik – organista, pedagog, kompozytor pieśni liturgicznych oraz pozaliturgicznych.

Te zasłużone osobistości są świadectwem bogatej historii oraz kulturowego dziedzictwa Szarleju, a ich osiągnięcia na różnych polach działalności stanowią ważny element lokalnej tożsamości.

Oceń: Szarlej

★★★★★
Średnia ocena:4.92 Liczba ocen:10