Roman Dwornik


Roman Dwornik, urodzony 14 lutego 1913 roku w Szarleju, to postać, która na stałe wpisała się w historię polskiej muzyki. Był nie tylko kompozytorem, ale także utalentowanym organistą oraz pedagogiem, którego wpływ na kształcenie młodych muzyków jest nieoceniony.

Jego życie, zakończone 23 maja 1988 roku, to historia pasji i zaangażowania w sztukę muzyczną, a także znaczącego wkładu w rozwój polskiej kultury muzycznej.

Życiorys

Roman Dwornik przyszedł na świat 14 lutego 1913 roku w Szarleju. Dorastał w rodzinie robotniczej, gdzie ojciec Roch był górnikiem, a matka Matylda (z domu Kaletta) poświęcała się wychowywaniu dzieci. Dwornik miał czworo rodzeństwa – jego dwaj bracia zajmowali kierownicze stanowiska w swoich miejscach pracy, natomiast dwie siostry zdecydowały się na życie w zgromadzeniach zakonnych. Wartości patriotyczne oraz religijne, które pielęgnowano w jego rodzinie, miały duży wpływ na jego późniejsze wybory i życie.

Już w wieku sześciu lat wykazywał ogromny talent muzyczny, z łatwością grając na skrzypcach. Jego pierwszym nauczycielem muzyki był ojciec, który wkrótce nauczył go również gry na fisharmonii. W młodości uczęszczał do Liceum im. Adama Mickiewicza w Katowicach, a w latach 1930–1933 kształcił się w Szkole Muzyki Kościelnej św. Grzegorza w Katowicach. W 1938 roku ukończył Wydział organistowski i rozpoczął pracę organisty w kościele pw. Trójcy Przenajświętszej w Piekarach Śląskich – Szarleju, gdzie spotkał swoją przyszłą żonę Łucję (z domu Kocur), z którą stanął na ślubnym kobiercu 9 czerwca 1940 roku.

Podczas II Wojny Światowej, w 1942 roku, został przymusowo wcielony do armii niemieckiej. Po wojnie wrócił do kraju, gdzie zajął się prowadzeniem chóru mieszanego „Wanda”, który liczył około 100 członków. Jego działalność artystyczna przyniosła mu popularność, zwłaszcza dzięki regularnym występom w Polskim Radiu w latach 1947-1953. Władze prowadziły działania mające na celu włączenie Dwornika do partii PZPR; w przeciwnym razie grożono rozwiązaniem chóru. Artysta, nie zgadzając się na te żądania, zdecydował się odejść, przekazując dalsze dowodzenie chórem Ligoniowi.

Za swoje osiągnięcia na polu muzyki kościelnej, Dwornik został uhonorowany w 1975 roku odznaczeniem „Pro Ecclesia et pontifice”, które przyznał mu papież Paweł VI. Niestety, kompozytor nagle zmarł na zawał serca 23 maja 1988 roku w Piekarach Śląskich, mając 75 lat, pozostawiając po sobie bogate dziedzictwo muzyczne i religijne.

Twórczość

Twórczość Romana Dwornika obejmuje bogaty zbiór kompozycji, które można podzielić na kilka kategorii. W jego dorobku znajdują się utwory stworzone ściśle w kontekście liturgicznym, jak również pozycje, które z powodzeniem można wykonywać poza liturgią. Dodatkowo, wiele jego dzieł ma charakter dydaktyczny, a także harmonizuje tradycyjne pieśni kościelne.

W obszarze literatury liturgicznej artysta stworzył m.in.:

  • szereg sześciu cykli mszalnych Ordinarium Missae z tekstami w języku polskim,
  • mszę Requiem, której tekst został opracowany w języku łacińskim.

Jedna z jego bardziej rozpoznawalnych mszy znajduje się w tzw. Śpiewniku Kościelnym.

W dorobku Dwornika można również znaleźć 38 kompozycji pieśniowych, które są dostępne w wersji jedno- oraz dwugłosowej, z akompaniamentem organów. Warto zwrócić uwagę na pieśni, które zdobyły popularność również poza Śląskiem, a wśród nich wyróżniają się takie utwory jak:

  • Przez chrztu świętego wielki dar,
  • Cóż Ci Jezu damy.

W nowym śpiewniku umieszczono także sześć innych pieśni, do których należą:

  • W Mądrość Przedwieczną,
  • O, dobry Jezu mój,
  • Otwórzcie drzwi Chrystusowi,
  • Być blisko Ciebie chcą,
  • Składajmy Bogu ofiarą dziękczynną,
  • W dobroci swej powiedział Pan.

Roman Dwornik pełnił także rolę współredaktora w ramach opracowywania Chorału śląskiego. Jego twórczość obejmuje niemal 300 harmonizacji pieśni kościelnych, które przyczyniły się do znaczącej zmiany w repertuarze oraz charakterze sakralnego śpiewu na Śląsku w drugiej połowie XX wieku.

Przypisy

  1. a b c d e f Dwornik Roman – e-ncyklopedia [online], silesia.edu.pl [dostęp 01.09.2023 r.]
  2. a b c d e Roman Dwornik [online], idn.org.pl [dostęp 01.09.2023 r.]
  3. AntoniA. Reginek AntoniA., Śpiewnik Kościelny, Sebastian Kremczański we współpracy redakcyjnej z s. M. BenignąS.K.M.B. Tkocz (red.), wyd. 4, Katowice: Księgarnia św. Jacka, 2020 r., s. 844-848, ISBN 978-83-8099-117-0.

Oceń: Roman Dwornik

Średnia ocena:4.84 Liczba ocen:24